Қазақстандағы киноиндустрияның дамуы Қазақстанның киноиндустриясы соңғы онжылдықтарда қарқынды дамып, ұлттық және халықаралық деңгейде елеулі жетістіктерге жетті. Кеңес Одағы ыдырағаннан кейінгі қиын кезеңдерді еңсеріп, елдің кино саласы жаңа бағытта дами бастады. Қазіргі уақытта отандық кинематография әлемдік аренадан өз орнын тауып, түрлі жанрларда сапалы туындылар ұсынып келеді. Қазақстандағы киноөндірістің негізі XX ғасырдың басында қаланды. Алғашқы фильмдердің бірі – 1938 жылы шыққан «Амангелді» фильмі болды. Бұл Кеңес Одағының қолдауымен түсірілген алғашқы қазақ көркем фильмі еді. Сол кезеңде қазақ киносы негізінен кеңестік идеологияға қызмет етті. Дегенмен, «Менің атым Қожа», «Қыз Жібек», «Тақиялы періште» сияқты фильмдер ұлттық мәдениетті насихаттауда үлкен рөл атқарды. 1991 жылы Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін киноиндустрия күрделі экономикалық дағдарысты бастан кешірді. Көптеген киностудиялар қаржыландырудың жетіспеуінен өз жұмыстарын тоқтатты. Бірақ 2000-жылдардан бастап мемлекет тарапынан киноөндіріске ерекше көңіл бөлініп, ұлттық киноны қолдау үшін түрлі бағдарламалар қабылданды. 2005 жылы құрылған «Қазақфильм» киностудиясы жаңа кезеңнің бастамасы болды. Осы студияның қолдауымен «Келін» (2008), «Жаужүрек мың бала» (2012), «Шал» (2012) секілді фильмдер түсіріліп, халықаралық фестивальдерде жоғары бағаланды. Қазіргі қазақ киносының ерекшеліктеріне келетін болсақ, қазақстандық режиссерлер түрлі жанрларда фильмдер түсіруде. Отандық кинематограф комедия, драма, тарихи фильмдер, тіпті ғылыми-фантастика жанрында да дамып келеді. Мәселен, «Томирис» (2019) фильмі тарихи тақырыпты қозғап, халықаралық деңгейде танымал болды. Сонымен қатар, Қазақстанда тәуелсіз режиссерлер мен жас кинематографистердің жаңа толқыны қалыптасты. Олардың қатарында Әділхан Ержанов, Эмир Байғазин, Айжан Қасымбек секілді режиссерлер бар. Олар авторлық кино жанрында өзіндік қолтаңбаларын қалдыруда. Мемлекет тарапынан кино саласына қаржылық қолдау көрсетіле бастады. «Ұлттық киноны қолдау мемлекеттік орталығы» құрылып, қазақстандық фильмдерді қаржыландыру жүйесі жетілдірілді. Сонымен қатар, шетелдік компаниялармен бірлескен жобалар жасалып, қазақстандық актерлер мен режиссерлер халықаралық деңгейде танылуда. Болашақта қазақстандық кино әлемдік нарықта үлкен сұранысқа ие болуы мүмкін. Қазіргі таңда отандық режиссерлер Netflix, Amazon Prime, HBO сияқты платформалармен серіктестік орнатуға ұмтылуда. Бұл қадам Қазақстан киносының дамуына жаңа серпін береді. Қорытындылай келе Қазақстандық киноиндустрия тәуелсіздік жылдарында үлкен даму жолынан өтті. Алғашында қаржылық қиындықтарға тап болған саланың қазіргі таңда болашағы зор. Мемлекет тарапынан қолдау, заманауи технологияларды пайдалану және шығармашылық әлеуеттің артуы кино саласының жаңа деңгейге шығуына ықпал етуде. Қазақстандық кино әлемдік аренада өз орнын нығайтып, жаңа жетістіктерге жетеді деген сенім мол. Development of the Film Industry in Kazakhstan Kazakhstan’s film industry has been rapidly developing in recent decades, achieving significant success both nationally and internationally. Overcoming the difficulties that followed the collapse of the Soviet Union, the country’s cinema began to evolve in a new direction. Today, domestic cinematography has found its place on the global stage, offering high-quality productions in various genres. The foundation of Kazakhstan’s film industry was laid in the early 20th century. One of the first films was “Amangeldy”, released in 1938. It was the first Kazakh feature film produced with the support of the Soviet Union. At that time, Kazakh cinema mainly served Soviet ideology. However, films such as “My Name is Kozha”, “Kyz-Zhibek”, and “Taykialy Perishte” played a significant role in promoting national culture. After gaining independence in 1991, Kazakhstan’s film industry faced a severe economic crisis. Many film studios ceased operations due to a lack of funding. However, starting in the 2000s, the government began to pay special attention to film production, implementing various programs to support national cinema. The establishment of the “Kazakhfilm” studio in 2005 marked a new phase in the industry. With the support of this studio, films such as “Kelin” (2008), “Zhauzhurek Myn Bala” (2012), and “Shal” (2012) were produced and received high recognition at international festivals. As for the characteristics of modern Kazakh cinema, local filmmakers are now working in various genres. Domestic cinematography is developing in comedy, drama, historical films, and even science fiction. For example, the historical film “Tomiris” (2019) gained international recognition. Additionally, a new wave of independent filmmakers and young cinematographers has emerged in Kazakhstan. Among them are directors such as Adilkhan Yerzhanov, Emir Baigazin, and Aizhan Kassymbek, who have made their mark in the genre of auteur cinema. The government has also begun providing financial support to the film industry. The “National Film Support State Center” was established to improve the funding system for Kazakh films. Furthermore, collaborations with foreign companies have been initiated, helping Kazakh actors and directors gain international recognition. In the future, Kazakh cinema has the potential to become highly demanded in the global market. Currently, domestic filmmakers are striving to establish partnerships with platforms such as Netflix, Amazon Prime, and HBO. This step will provide new momentum for the development of Kazakhstan’s film industry. In conclusion, Kazakhstan’s film industry has undergone significant growth during the years of independence. Initially facing financial difficulties, the industry now has a promising future. Government support, the use of modern technologies, and the increasing creative potential of filmmakers are contributing to the rise of the industry to a new level. Kazakh cinema is strengthening its position on the global stage, and there is great confidence in its continued success.
